De Wet DBA en het recente Deliveroo-arrest hebben het speelveld voor opdrachtgevers en freelancers veranderd. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst handhaven, en dat roept de vraag op: Is de inzet van freelancers nog wel mogelijk? Het goede nieuws: ja, de inzet van freelancers blijft zeker mogelijk. Voorwaarde is dan wel dat opdrachtgevers en freelancers de samenwerking zorgvuldig vormgeven. Met de juiste afspraken en een helder toetsingskader kun je blijven profiteren van de flexibiliteit en expertise van freelancers.

De Wet DBA en het Deliveroo-arrest

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) richt zich op het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Sinds de invoering in 2016 is er veel onduidelijkheid. Er is een wetsvoorstel VBAR in behandeling om meer duidelijkheid te geven, aangenomen is deze wet nog niet. Dus vooralsnog geldt de Wet DBA en het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad.

Het Deliveroo-arrest van 24 maart 2023 draaide om de vraag of Deliveroo-bezorgers als werknemers of als zelfstandigen moesten worden beschouwd. De Hoge Raad bevestigde uiteindelijk dat de bezorgers werknemers waren, ondanks dat ze door Deliveroo als zelfstandigen werden behandeld. Uit het arrest volgen 9 omstandigheden die bij de beoordeling van de arbeidsrelatie een rol spelen.

De 9 beoordelingscriteria

1. Tijdelijkheid: hoe lang duurt de opdracht?
2. Autonomie: hoe zelfstandig is de freelancer in werktijden en uitvoering?
3. Inbedding: is de freelancer een integraal onderdeel van de organisatie?
4. Vervanging: kan de freelancer zich laten vervangen?
5. Afspraken: hoe zijn de afspraken tot stand gekomen?
6. Beloning: wordt er betaald voor resultaat of per gewerkt uur?
7. Commercieel risico: draagt de freelancer zelfstandig risico’s?
8. Ondernemerschap: heeft de freelancer meerdere opdrachtgevers?
9. Zelfstandigheid: treedt de freelancer naar buiten als ondernemer?

Het toetsingskader van de Belastingdienst dat vanaf 1 november 2024 geldt, herhaalt het Deliveroo-arrest. Daarin wordt beschreven dat alle 9 punten samen worden beoordeeld (een holistische benadering), geen van de punten weegt zwaarder of geeft de doorslag. Dat maakt het beoordelen van de arbeidsrelatie geen eenvoudige ABC-formule met een duidelijke uitkomst.

Checklist voor een gezonde arbeidsrelatie

Hieronder volgt een vertaling vanuit asqin van het Deliveroo-arrest naar een checklist voor opdrachtgevers. Iedere vraag moet in onze ogen met ‘ja’ beantwoord kunnen worden. Een negatief antwoord duidt op schijnzelfstandigheid en geeft dus een verhoogd risico op een arbeidsovereenkomst.

1. Is de maximale duur één jaar op één opdracht of project?
2. Is er sprake van bijzondere expertise of kennis?
3. Is werknemersbehandeling door de opdrachtgever afwezig?
4. Wordt een modelovereenkomst gebruikt?
5. Loopt de zzp’er risico?
6. Is er fiscaal / juridisch ondernemerschap?
7. Is er commercieel ondernemerschap?
8. Gebruikt de zzp’er bij de uitvoering van de opdracht zijn of haar eigen naam en middelen?
9. Is de zzp´er niet eerder in loondienst geweest bij de opdrachtgever?
10. Is de praktische uitvoering in lijn met de contractuele afspraken?

Voor de twijfelgevallen (als 1 of meer vragen met ‘nee’ worden beantwoord) hebben wij 24 vragen met een puntenweging opgesteld, inclusief 15 knock-out criteria. Met behulp van deze gedetailleerde risicobeoordeling geven wij op maat advies over de beoordeling van de arbeidsrelatie en hoe de samenwerking het beste kan worden ingericht. Dus als je twijfelt over jouw situatie zijn wij er om met je te sparren, mee te denken en je te helpen.

Adviezen vanuit asqin

Vanuit asqin vinden we het belangrijk om vanuit elke situatie vanuit het startpunt mee te kijken. Hieronder delen we alvast onze eerste adviezen om je op weg te helpen.

Voor opdrachtgevers:

• Toets opnieuw iedere arbeidsrelatie met een freelancer;
• Documenteer jouw beoordeling van de arbeidsrelatie;
• Evalueer iedere 3 maanden of de praktische uitvoering in lijn is met de gemaakte afspraken.

Voor freelancers:

• Gedraag je als ondernemer: werk met meerdere opdrachtgevers en gebruik eigen middelen;
• Verzeker je tegen risico’s: beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheid en overweeg een B.V;
• Maak resultaatgerichte afspraken, bewaak de zelfstandigheid in de uitvoering en overweeg een vaste prijs voor ieder resultaat (in plaats van een uurtarief).

Conclusie: we doen het samen

De Wet DBA vraagt om zorgvuldigheid en transparantie in arbeidsrelaties. Met onze checklist, adviezen en ondersteuning helpen we opdrachtgevers en freelancers met samenwerken binnen de regels en minimaliseren wij het risico op schijnzelfstandigheid. Zo kunnen jullie je blijven focussen op wat écht belangrijk is: jullie werk.